Hava Kararınca: Mercan Dede

Sufi makamların yorumuna ve özgün bestelerin tınılarına ve doğa ile verenin ritimlerine getirdiği ilahi boyutu isimsiz müziğinde yansıtan Mercan Dede, ‘’Secret Tribe’’ konseptiyle Borusan Müzik Evi iş birliği ile gerçekleşecek Hava Kararınca konserinde müzikseverlerle buluşuyor.

Mum ışığıyla aydınlanan konser atmosferinde, unutulmaz bir müzik yolculuğuna davetlisiniz.

Mercan Dede hakkında

Mercan Dede (nam-ı diğer DJ Arkın Allen), doğuya özgü Sufi müziğinin ilahi geleneğini çağdaş müziğin tınılarıyla incelikli bir şekilde harmanlayarak eski ile yeniyi, Doğu ile Batı’yı birleştiriyor. Sufi inancına yürekten bağlılığıyla tanınan Dede, Sufi makamların yorumuna ve özgün bestelerin tınılarına ve doğa ile verenin ritimlerine getirdiği ilahi boyutu isimsiz müziğinde yansıtıyor.

1966 yılında Türkiye’de doğan Arkın Ilıcalı üniversite yıllarında imkansızlıklardan dolayı plastik su borusundan kendi yaptığı neyi ile başladı müzik serüvenine. Ardından Kubbealtı Cemiyeti’nde neyzen Ömer Erdoğdu’ların öğrencisi oldu. Aynı dönemde tasavvuf müziği ve kültürünün bu dönemdeki önemli aydınlarından olan ve aynı zamanda bendir enstrümanının yaşayan en büyük ustası kabul edilen Nezih Uzel’den de bendir ve Türk ritimleri eğitimi aldı. Ebru sanatını öğrendiği büyük ney üstadı Niyazi Sayın’dan fazlasıyla etkilendi. 1988 yılında göç ettiği Kanada’da güzel sanatlar üzerine lisans ve yüksek lisans eğitimini tamamlayan Mercan Dede aynı üniversitede başladığı öğretim üyeliğine, müzik çalışmalarının ağırlık kazanması sebebiyle ara verdi. İlerleyen yıllarda “Djlik ve elektronik müzik” “dans ve meditasyon üzerine değişik üniversitelerde konferans ve workshoplar gerçekleştirdi.

1990’dan bu yana değişik Sufi gruplar ile Avrupa, Kanada, ABD ve Türkiye’de müzik çalışmalarına devam eden sanatçının “Mercan Dede Ensemble” grubu 1997 yılında kuruldu. Mercan Dede’nin ilk albümü “Sufi Dreams” bağımsız bir plak şirketi olan Golden Horn şirketi tarafından çok az sayıda basılıp dağıtıldı. Buna rağmen gerek Kuzey Amerika gerekse Avrupa’da çok olumlu eleştiriler aldı. Alman televizyonu Saarlandischer Rundfunk, Sufi kültürü üzerine hazırladığı belgeselde Mercan Dede’ye yer verdi. Belgeselin müziği ise yine Mercan Dede tarafından gerçekleştirildi. Sanatçının ikinci albümü “Journey’s of a Dervish” 1999 yılında Goldenhorn Plak Şirketi’nden çıktı. Reji ve koreografisini Beyhan Murphy’nin gerçekleştirdiği ve Modern Dans Topluluğu tarafından sergilenen ‘Seyahatname 2001’ adlı gösteri için bestelenen müziklerden oluşan Seyahatname albümü Doublemoon etiketiyle yayınlandı. Yine aynı yıl dünyanın en prestijli caz festivallerinden Uluslararası Montreal Jazz Festivali’nin “Doğu ile Batı Buluşuyor” başlıklı konserinde, Burhan Öçal ve Jamaaladeen Tacuma ile Mercan Dede Trio olarak 170.000 kişinin önünde sahneye çıktı. Yeni projesi Secret Tribe ile Banlieues Bleues Festival, Rasa Cultur Center, Bimhuis gibi Avrupa’nın önemli caz ve dünya müziği kulüpleri ve festivallerini içeren Türkiye/Avrupa turnesini gerçekleştirdi. Olumlu eleştiriler üzerine Secret Tribe ile 2002 yılında ikinci albümleri ‘Nar’ Doublemoon tarafından yayınlandı. Secret Tribe ile katıldığı dünya müziğinin en önemli iki festivali Womex ve Transmusicale de Rennes’deki büyük ilgiden sonra 2003 yazında 30 konserlik Avrupa turunda dünyanın sayılı festivallerinden Montreux Jazz Festivali (İsviçre), JazzaVienne (Fransa), Etnosur (İspanya), World Roots Festival (Hollanda), Popdeurope (Almanya)’da sahne aldı. Avrupa turnesinin başarısı Womex 2003’te BBC Radio 3 Awards’da “Orta-Doğu ve Kuzey Afrika”ile “Club Global” olmak üzere iki dalda ödüle aday gösterilmesini sağladı.

Mercan Dede 2003’te 2 dalda ödüle aday olan tek sanatçı oldu. Aynı şekilde sanatçının daha sonraki yıllarda yayınladığı Su ve Nefes albumleri BBC world music chartta birinci sıraya yükselerek, Mercan Dede’ye BBC world music katagorisinde albümleri birinci sıraya yükselen ilk Türk sanatçı ünvanını kazandırdı . Sanatçı 2006 ve 2007 yıllarında yine world music alanında BBC tarafından yılın sanatçılığına aday gösterildi. Müzisyenliği süresince Kani Karaca, İhsan Özgen, Mısırlı Ahmet, İlhan Erşahin, Peter Murphy, Natacha Atlas, Azam Ali Musafir, Jamaledeen Tacuma, Hugh Marsh, Omar Sosa, Mich Gerber, Fazıl Say, Susheela Raman, Trans Global Underground, Dhafer Youssef, Coldcut, Dhol Foundation, Emma Shaplin, Ludavico Eunadi, Trilok Gurtu gibi klasik, dünya ve alternatif müziğinin dev isimleri ile aynı sahnede yer alan Mercan Dede aynı zamanda yapımcı olarak da bir çok çalışmaya katıldı. Peter Murphy’nin son albümü DUST’da ortak yapımcılığı üstlenen sanatçı Michael Brooks, Groove A La Turca’nın yaratıcısı ve elektrik bas gitarın ustası Jamaledden Tacuma gibi sanatçılarla calıştı, arka arkaya 6 yıl Kanada’nın en iyi emprovizasyon sanatçısı ödülünü alan Hugh March ile ortak albümler hazırladı.

Ocak 2004’de genç yeteneklerden oluşan bir grup kuran Mercan Dede, New York’ta düzenlenen ve 5 kıtadan 16 farklı müzisyen ve grubun katıldığı ‘GlobalFEST’ adlı festivale konuk oldu. Dede, ayrıca, Kültür Bakanlığı tarafından başlatılan ve Türkiye’yi kültürel alanda dünyada temsil edecek olan ‘Güldestan Projesi’nin de müzik direktörlüğüne getirildi. Temmuz ayında ABD’de piyasaya çıkan double albümü ‘Sufi Traveler’ın tanıtımı için gerçekleştirdiği ABD turnesinde izleyicilerin ve eleştirmenlerin büyük ilgisiyle karşılaştı. Global Rhythm Magazine Eylül sayısında Mercan Dede’yi kapak yaptı ve 4 sayfa röportajına yer verdi. Sanatçının New York konseri son yılların en etkileyici world music konserlerinden biri olarak yorumlandı ve büyük beğeni ile karşılandı. Troya Medya, Mercan Dede’nin müzikal yolculuğunu filme aldı ve belgesel CNN Türk’de Mercan Dede ile Yolculuk adıyla yayınlandı.

2005, 2006 ve 2007 yıllarında toplam 1,5 milyon kilometreyi aşan çok yoğun bir konser turnesi, Su ne Nefes albümleri, film müzikleri Mercan Dede’yi world müziğin dünya çapında tanınan en önemli sanatçılarından biri konumuma getirdi. Dokuz ayrı isim altında yüzden fazla single’ı bulunan Mercan Dede’nin; Mercan Dede, Arkın Allen, Blueman, Pound Maker dışındaki isimleri kendi menajerlik şirketi tarafından dahi bilinmemekte, sanatçı isimsizliğin özgürlüğü ile bu eserleri sadece yaratıp, dinleyenlere hediye etmekten başka amacı olmadığı ilkesine halen sadık kalmaktadır.

2007’nin sonunda çıkarttığı 800 albümünü, 2007 yılının Unesco tarafından dünyada Mevlana yılı ilan edilmesi sebebi ile, gönülden gelen bir hediye olarak Mevlana’ya ithaf eden Mercan Dede, bağlı bulunduğu plak şirketi Doublemoon, menajerlik şirketi Pozitif’ten ayrılarak, yoluna tek başına yürümek üzere Montreal’deki evine çekildi. Nadasa çekildiği bu dönemde; ileriye dönük sadece müzik değil aynı zamanda güzel sanatların diğer alanlarını da kapsayan geniş bir boyutunda yeni projeler, fikirler ve muhabbetler üretmektedir. Müzik dışında esas eğitimi olan resim, baskı multimedia alanında eserler üretmeye yeniden başlayan Mercan Dede’nin, ayrıca uzun yıllardır üzerinde çalıştığı ve tamamlanma aşamasında olduğu kulaktan kulağa dolaşan bir kitabı bulunduğu söylenmektedir.

Müzik hayatına kendi yaptığı plastik su borusu ile başlayan Mercan Dede, yarattığı eserleri, çok farklı kitleleri bir araya getirme başarısını gösteren birbirinden özgün konserleri, misafir sanatçılar ile dünya çapında yaptığı projeleri, Dj Arkın Allen kimliği ile yakaladığı şahsına has Djlik tarzı ve hepsinden ötesi bir müzisyen değil, müziği küçük bir çocuğun samimi sevgisi ile varedip paylaşmaktan başka bir amacı olmayan havai ruhlu bir yolcu kimliği ile şüphesiz jenerasyonunun en farklı ve etkileyici sanatçılarından biridir.